Bạn đang lo lắng khi đi vay tiền nhưng bên cho vay lại bắt buộc phải ký hợp đồng chuyển nhượng hoặc ủy quyền nhà đất?
Bạn băn khoăn liệu đây có phải là giao dịch hợp pháp hay là một cái bẫy để mất trắng tài sản?
Bạn muốn biết thủ đoạn đằng sau hình thức “hợp đồng giả cách” này và cách nào để bảo vệ quyền lợi của mình?
Hãy cùng Luật Đất Thủ phân tích toàn bộ bản chất pháp lý, thủ đoạn lừa đảo và hướng xử lý khi gặp phải.
Thời gian gần đây, tại nhiều tỉnh thành đã xuất hiện hàng loạt vụ việc người dân chỉ vay vài trăm triệu đồng nhưng lại mất hẳn nhà đất trị giá hàng tỷ đồng. Nguyên nhân là do bị ép ký hợp đồng ủy quyền, hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất dưới danh nghĩa “bảo đảm khoản vay”.
Bản chất đây là hợp đồng giả cách, nhằm che giấu giao dịch vay mượn tiền, nhưng thực tế lại tạo điều kiện để bên cho vay dễ dàng chiếm đoạt tài sản của người đi vay.
Ví dụ điển hình: Tại Lâm Đồng, nhiều hộ dân vay khoảng 200–300 triệu đồng nhưng bị sang tên sổ đỏ cho bên cho vay. Sau đó, các đối tượng này đem sổ đỏ thế chấp ngân hàng vay số tiền lên đến 2–3 tỷ đồng hoặc bán cho người khác, khiến người vay rơi vào cảnh mất trắng tài sản.
Thủ đoạn thường gặp:
Ban đầu, bên cho vay đồng ý cho vay tiền (vài trăm triệu) nhưng yêu cầu bên vay ký hợp đồng chuyển nhượng, ủy quyền, đặt cọc, mua bán nhà đất… tại văn phòng công chứng.
Ngay sau khi ký, bên cho vay lập tức mang giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) đi đăng bộ sang tên cho chính họ.
Sau đó, họ đem chính tài sản này đi thế chấp tại Ngân hàng hoặc chuyển nhượng cho người thứ ba để vay số tiền lớn hơn rất nhiều hoặc bán hưởng chênh lệch.
Đến lúc bên vay trả tiền để chuộc tài sản thì phát hiện sổ đã sang tên, đã bị thế chấp hoặc đã bị bán cho người khác, không thể lấy lại.
Nhìn bề ngoài, đây có vẻ như một giao dịch dân sự bình thường. Tuy nhiên, thực chất đây là thủ đoạn gian dối nhằm chiếm đoạt tài sản, không phải giao dịch vay mượn đơn thuần.
Cơ sở pháp lý
Bộ luật Dân sự 2015
Điều 124: Giao dịch dân sự vô hiệu do giả cách.
Giao dịch dân sự được xác lập nhằm che giấu một giao dịch khác thì giao dịch giả cách vô hiệu, giao dịch bị che giấu vẫn có hiệu lực nếu đủ điều kiện
Điều 117: Điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự — phải hoàn toàn tự nguyện, không bị lừa dối, cưỡng ép.
Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017)
Điều 174: Tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản — Người nào dùng thủ đoạn gian dối chiếm đoạt tài sản trị giá từ 2.000.000 đồng trở lên có thể bị phạt tù từ 6 tháng đến tù chung thân tùy mức độ, hậu quả.
Như vậy, các đối tượng cho vay dùng hợp đồng giả cách để chiếm đoạt nhà đất người vay có dấu hiệu cấu thành tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Hướng xử lý để đòi lại tài sản
Khi là nạn nhân trong các vụ việc này, người đi vay cần nhanh chóng:
Tố giác tội phạm đến Cơ quan Cảnh sát điều tra nơi có đất, trình bày rõ bản chất giao dịch là cho vay nhưng bị ép ký hợp đồng giả cách nhằm chiếm đoạt.
Yêu cầu giám định chữ ký, chứng minh giao dịch giả cách để làm căn cứ khởi kiện dân sự hoặc đề nghị khởi tố hình sự.
Gửi đơn ngăn chặn giao dịch tại Văn phòng đăng ký đất đai và Ngân hàng (nếu tài sản bị thế chấp) để tạm thời bảo toàn tài sản.
Thu thập chứng cứ: giấy vay tiền, tin nhắn, ghi âm, ghi hình, lời làm chứng… chứng minh mục đích thực chất là vay mượn.
Lời cảnh báo
Người dân cần đặc biệt cảnh giác:
Không bao giờ ký hợp đồng chuyển nhượng, ủy quyền nhà đất khi chỉ vay tiền.
Nếu cần bảo đảm nghĩa vụ, hãy ký hợp đồng thế chấp đúng theo quy định pháp luật.
Khi phát hiện dấu hiệu gian dối, phải ngay lập tức trình báo cơ quan công an để kịp thời ngăn chặn hành vi chiếm đoạt.
Việc ngụy trang giao dịch vay tiền bằng hợp đồng chuyển nhượng bất động sản không chỉ khiến người vay mất trắng tài sản, mà còn làm phát sinh nhiều tranh chấp phức tạp, kéo dài. Đây là hành vi lợi dụng sự thiếu hiểu biết để lừa đảo chiếm đoạt tài sản cần được xử lý nghiêm.
